O czym może świadczyć podwyższona bilirubina?

Bilirubina to barwnik żółciowy, który powstaje w wyniku przemiany hemu. Metabolizowana jest w wątrobie, a następnie wydalana z organizmu. W nadmiernej ilości występuje w stanach patologicznych. Sprawdź, jakie mogą być tego przyczyny i w jaki sposób bada się poziom bilirubiny.

Bilirubina – co to jest i jak się ją bada?

Bilirubina to pomarańczowoczerwony barwnik, który powstaje na skutek rozpadu erytrocytów (krwinek czerwonych), a dokładnie hemu, występującego w hemoglobinie. Nieznaczna część bilirubiny powstaje w wyniku rozpadu innych hemoprotein. Związek ten po połączeniu z albuminą trafia do wątroby, a stamtąd do pęcherzyka żółciowego i jelit, po czym jest usuwany z organizmu. Do oceny poziomu bilirubiny służą badania krwi. Materiał do analizy pobiera się z reguły z naczynia z dołu łokciowego. Na badanie należy zgłosić się w godzinach porannych – najlepiej między 7.00 a 10.00. Pacjent powinien być na czczo – ostatni posiłek może spożyć do godziny 18.00 w dniu poprzedzającym badanie. Podwyższony poziom bilirubiny we krwi nazywany jest hiperbilirubinemią i stanowi niepożądany objaw.

Jakie są przyczyny podwyższonej bilirubiny?

Za podwyższony poziom bilirubiny odpowiadać może wiele toczących się w organizmie schorzeń. Nieprawidłowe wartości tego parametru mogą być związane z masywną hemolizą, czyli z rozpadem krwinek czerwonych. Konsekwencją tego są niedokrwistości hemolityczne. Nazywa się tak stan charakteryzujący się zmniejszoną liczbą erytrocytów. Bilirubina powyżej normy występuje również przy zaburzeniach procesu estryfikacji, w którego przebiegu powstają estry. Stężenie bilirubiny zwiększa się w przypadku wirusowego lub toksycznego uszkodzenia wątroby, autoimmunizacyjnego zapalenia wątroby czy marskości tego narządu. Jeśli wątroba nie pracuje prawidłowo, bilirubina nie jest metabolizowana. 

Stężenie bilirubiny wzrasta w przypadkach żółtaczki o różnej etiologii. Typowe są podwyższone jej wartości w pierwszych dniach życia. To tzw. żółtaczka noworodków. Nierzadko obserwowaną sytuacją jest nawracająca żółtaczka ciężarnych. Podwyższony poziom bilirubiny obserwuje się w przebiegu cholestazy różnego pochodzenia. Cholestaza oznacza stan upośledzonego tworzenia lub odpływu żółci z wątroby do dwunastnicy. Wyróżnia się dwie postacie tej choroby: wewnątrzwątrobową, w której dochodzi do zahamowania syntezy żółci, i zewnątrzwątrobową, w której występuje mechaniczna przeszkoda w odpływie żółci, np. niedrożność dróg żółciowych, kamica.

Podwyższona bilirubina w chorobach genetycznych

Bilirubina powyżej normy jest jednym z objawów zespołu Gilberta (https://badaniakrwi.pl/zespol-gilberta-objawy-i-diagnostyka/) , nazywanego również hiperbilirubinemią rodzinną. To choroba metaboliczna o podłożu genetycznym, charakteryzująca się zaburzeniem metabolizmu bilirubiny w wątrobie. Podwyższona bilirubina we krwi może świadczyć również o zespole Criglera-Najjara. Ta rzadka choroba genetyczna spowodowana jest mutacją genu UGT1A1, co wiąże się z brakiem aktywności UDP-glukuronylotransferazy – enzymu produkowanego w komórkach wątrobowych. W konsekwencji dochodzi do znacznego wzrostu poziomu bilirubiny. Kolejną przyczyną nieprawidłowego stężenia tego parametru może być zespół Dubina-Johnsona. To uwarunkowana genetycznie, łagodna choroba wątroby, która związana jest z mutacją genu MRP2, prowadzącą do zaburzeń w transporcie bilirubiny do kanalików żółciowych.