Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności - co daje i jak je uzyskać

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – co warto wiedzieć?

W Polsce, orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (dawniej I grupa inwalidzka) to formalne potwierdzenie poważnego naruszenia sprawności organizmu. Oznacza ono, że osoba jest niezdolna do pracy lub może pracować wyłącznie w warunkach chronionych, a także wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy w codziennym życiu.

Jak uzyskać takie orzeczenie? Jakie przywileje przysługują osobom, które je posiadają? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym artykule.

Jak uzyskać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności?

Proces uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności jest sformalizowany i wymaga podjęcia kilku kroków:

Złożenie wniosku: Wniosek o wydanie orzeczenia należy złożyć w powiatowym lub miejskim zespole ds. orzekania o niepełnosprawności, właściwym dla miejsca zamieszkania.

Posiedzenie składu orzekającego: Po złożeniu wniosku, wyznaczony zostanie termin posiedzenia. Podczas spotkania, co najmniej jeden lekarz oceni stan zdrowia wnioskodawcy.

Wydanie orzeczenia: Po posiedzeniu, na decyzję czeka się zazwyczaj do 14 dni kalendarzowych. Orzeczenie może być wydane bezterminowo lub na określony czas, w zależności od oceny perspektyw poprawy stanu zdrowia.

Do wniosku należy dołączyć kompletną dokumentację medyczną, w tym wyniki badań, historie leczenia oraz zaświadczenie od lekarza specjalisty (ważne przez 30 dni). Warto również dołączyć inne dokumenty, np. opinię psychologa, które mogą wpłynąć na decyzję. Pamiętaj, aby dołączając kserokopie, mieć przy sobie oryginały do wglądu.

Kto może uzyskać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności?

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności przysługuje osobom, których stan zdrowia poważnie ogranicza ich funkcjonowanie. Chociaż nie ma oficjalnej listy chorób, które gwarantują orzeczenie, wiele schorzeń w zaawansowanym stadium może być podstawą do jego uzyskania. Przykłady obejmują: choroba Alzheimera lub Parkinsona w zaawansowanym stadium, choroby nowotworowe, serca lub układu oddechowego w zaawansowanej postaci oraz zaawansowane stwardnienie rozsiane, udar mózgu, zawał serca.

W orzeczeniu znajdziesz również symbole schorzeń, które wskazują na przyczynę niepełnosprawności. Najczęściej spotykane symbole to:

01-U (upośledzenie umysłowe)

02-P (choroby psychiczne)

04-O (choroby narządu wzroku)

05-R (upośledzenie narządu ruchu)

10-N (choroby neurologiczne)

Przywileje dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Posiadanie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności wiąże się z szeregiem ulg i świadczeń, które mają na celu ułatwienie codziennego funkcjonowania. Do najważniejszych przywilejów należą:

Świadczenia finansowe: Możliwość uzyskania zasiłku lub dodatku pielęgnacyjnego, renty socjalnej, a także świadczeń dla opiekunów.

Dofinansowania: Dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, technicznych, w komunikowaniu, a także do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego.

Ulgi podatkowe i opłaty: Możliwość skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej w rocznym zeznaniu podatkowym, a także zwolnienie z abonamentu RTV.

Ułatwienia w codziennym życiu: Prawo do karty parkingowej, wejścia do wielu miejsc z psem asystującym oraz pierwszeństwo w kolejkach do lekarzy i urzędów.

Ulgi w transporcie: Ulgi przy przejazdach komunikacją publiczną.

Prawa pracownicze: Prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, a w przypadku osób zdolnych do pracy – możliwość zatrudnienia w warunkach pracy chronionej.

Świadczenie wspierające. Świadczenie wspierające to nowe wsparcie finansowe dla pełnoletnich osób z niepełnosprawnościami, które mają największą potrzebę wsparcia. Jest przyznawane na podstawie decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, w której przyznaje się od 70 do 100 punktów. Jego wysokość, od marca 2025 roku, wynosi od 40% do 220% renty socjalnej i jest wypłacane bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością przez ZUS. 

Uzyskanie orzeczenia to pierwszy krok do skorzystania z tych udogodnień. (Fot. prostooleh/Freepik)