Czy wielozadaniowość w pracy i nauce to mit? Jak działa nasz mózg w trybie multitaskingu?

Jak naprawdę działa multitasking?

Mózg nie został zaprojektowany do równoczesnego skupiania się na kilku złożonych czynnościach. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie potrafi pracować wielozadaniowo – zamiast tego nieustannie przełącza się między zadaniami. To tzw. efekt przełączania, który sprawia, że każdorazowo tracisz czas i energię na ponowne odnalezienie wątku.

Kiedy piszesz raport, ale jednocześnie co kilka minut sprawdzasz telefon, Twój mózg musi za każdym razem dostosować się do nowego kontekstu. Brzmi niewinnie, ale w rzeczywistości kosztuje Cię to więcej czasu, niż gdybyś poświęcił pełną uwagę jednej czynności. Badania pokazują, że osoba, która często przełącza się między zadaniami, może tracić nawet 40% swojej produktywności.

To oznacza, że jeśli Twoja praca nad projektem miała zająć godzinę, w trybie multitaskingu może przedłużyć się do niemal dwóch. Efekt? Więcej godzin spędzonych przy biurku, większe zmęczenie i mniejsze poczucie satysfakcji z wykonanej pracy.

Wielozadaniowość a pamięć i koncentracja

Multitasking nie tylko obniża efektywność, ale też negatywnie wpływa na zdolność zapamiętywania informacji. Mózg nie może skutecznie przetwarzać i przechowywać wiedzy, jeśli co chwilę jest rozpraszany. To szczególnie problematyczne podczas nauki – jeśli równocześnie próbujesz czytać notatki, oglądać film i odpowiadać na wiadomości, przyswoisz znacznie mniej, niż gdybyś skupił się tylko na jednej rzeczy.

Badania nad wpływem multitaskingu na pamięć wykazały, że osoby często wykonujące kilka czynności naraz mają trudności z przypominaniem sobie nawet podstawowych faktów. Co więcej, regularne przełączanie się między zadaniami może osłabiać zdolność mózgu do skupienia się na jednej rzeczy przez dłuższy czas. To oznacza, że z czasem coraz trudniej będzie Ci się skoncentrować, nawet jeśli naprawdę tego potrzebujesz.

Multitasking a stres i zmęczenie

Nie chodzi tylko o spadek efektywności czy problemy z pamięcią. Multitasking wiąże się również z większym stresem i szybciej prowadzi do wyczerpania. Mózg, który musi nieustannie przeskakiwać między zadaniami, jest zmuszony do intensywnej pracy. To powoduje wzrost poziomu kortyzolu – hormonu stresu.

Jeśli codziennie próbujesz robić kilka rzeczy jednocześnie, możesz zauważyć, że jesteś bardziej nerwowy, masz trudności z zasypianiem, a nawet częściej odczuwasz bóle głowy. To sygnały, że organizm jest przeciążony i potrzebuje odpoczynku.

Czy multitasking może działać w pewnych sytuacjach?

Mimo wielu negatywnych skutków, wielozadaniowość nie zawsze jest zła. Można stosować ją w określonych sytuacjach – na przykład wtedy, gdy jedno z wykonywanych zadań jest całkowicie automatyczne i nie wymaga świadomego myślenia.

Jeśli idziesz na spacer i słuchasz podcastu, to nie jest to problem. Jeśli gotujesz obiad i w tym czasie słuchasz audiobooka, Twój mózg poradzi sobie z tym bez większego wysiłku. Kluczem jest rozróżnienie zadań wymagających pełnej uwagi od tych, które wykonujesz intuicyjnie.

Jak pracować efektywniej?

Zamiast zmuszać się do robienia kilku rzeczy naraz, warto wdrożyć skuteczniejsze strategie zarządzania czasem.

1. Pracuj w blokach czasowych – skoncentruj się na jednej rzeczy przez 25–50 minut, a następnie zrób krótką przerwę. To tzw. technika Pomodoro, która pomaga utrzymać wysoką efektywność.

2. Eliminuj rozpraszacze – jeśli pracujesz, wycisz powiadomienia i odłóż telefon. Jeśli się uczysz, nie włączaj w tle muzyki z tekstem ani nie sprawdzaj co chwilę maila.

3. Planuj zadania – zamiast spontanicznie przełączać się między różnymi obowiązkami, wyznacz konkretne przedziały czasowe na poszczególne aktywności.

4. Korzystaj z narzędzi do organizacji pracy – aplikacje takie jak Scribzee, współpracujące z zeszytami Oxford, pozwalają digitalizować notatki, organizować je w folderach i ustawiać przypomnienia o powtórkach. Dzięki temu masz wszystkie materiały w jednym miejscu i nie musisz tracić czasu na ich wyszukiwanie.

5. Dbaj o odpoczynek – jeśli czujesz się przeciążony, Twój mózg nie będzie działał na pełnych obrotach. Regularne przerwy i odpowiednia ilość snu to klucz do lepszej koncentracji.

Wielozadaniowość – więcej szkody niż pożytku

Multitasking wydaje się sposobem na oszczędność czasu, ale w rzeczywistości działa odwrotnie. Obniża efektywność, zwiększa poziom stresu i prowadzi do szybszego zmęczenia. Jeśli chcesz pracować i uczyć się skuteczniej, skupiaj się na jednej rzeczy naraz. Twój mózg Ci za to podziękuje, a efekty Twojej pracy będą znacznie lepsze.