Organizowanie zajęć świetlicowych w czasie przerwy świątecznej

Odpowiedź:

Dyżury powinny być przydzielane wszystkim nauczycielom.

Okres przerwy świątecznej jest wolnym dla uczniów od zajęć dydaktycznych, nie jest jednakże okresem wolnym od pracy dla nauczycieli ani okresem urlopu. Jeśli dyrektor szkoły - odpowiadając na zapotrzebowanie zgłoszone przez rodziców - zorganizuje w tym czasie zajęcia opiekuńcze czy wychowawcze w szkole, to nauczyciele mają obowiązek przyjść w tym czasie do pracy i to bez dodatkowego wynagrodzenia.

Podczas przerwy świątecznej nauczyciel nie ma urlopu wypoczynkowego (są to dla niego de facto dni robocze), więc dyrektor może polecić mu opiekę nad uczniami podczas organizowanych przez szkołę zajęć. Nauczyciele pozostają bowiem do dyspozycji dyrektora w dni robocze.

W okresie przerwy świątecznej dyrektor szkoły nie ma obowiązku zapewnienia opieki świetlicowej czy zorganizowania zajęć wychowawczo-opiekuńczych, jednocześnie jednakże, może to zrobić, jeśli potrzebę taką zgłoszą rodzice.   

Uzasadnienie:

Przedstawiony w pytaniu problem od lat budzi wątpliwości nauczycieli zatrudnionych w szkołach. Przyjęło się bowiem w praktyce, że nauczyciele mają w tym czasie "wolne". Nie jest to jednak poparte żadnymi przepisami.

Należy mieć na uwadze, że okres przerwy świątecznej nie jest tożsamy z dniami wolnymi od pracy, te są bowiem w sposób enumeratywny wymienione w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 90).

Okresy przerw świątecznych są ustalone przez Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 roku w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2017 roku, poz. 1603). W okresie przerwy świątecznej (zarówno zimowej, jak i wiosennej) szkoła nie prowadzi zajęć lekcyjnych (na co wskazuje pośrednio treść § 5 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym, dyrektor może ustalić w szkole dodatkowe - poza feriami i świętami - dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych). Natomiast nie jest to wolne od jakichkolwiek innych zajęć (np. opiekuńczych, pozalekcyjnych, zleconych przez dyrektora), zatem dni te nie mogą być przez nauczycieli traktowane tak samo, jak dni wolne od pracy czy jak urlop wypoczynkowy (urlop wypoczynkowy nauczyciele wykorzystują zgodnie z art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela - tj. w okresie ferii).

Należy wziąć pod uwagę, że to dyrektor odpowiada za organizację pracy szkoły i to on ostatecznie decyduje, czy w okresach przerwy świątecznej szkoła, w zależności na przykład od oczekiwań rodziców, zorganizuje zajęcia opiekuńczo-wychowawcze (w których nauczyciel jest zobowiązany wówczas uczestniczyć) czy też nałoży w tym czasie na nauczycieli (zgodnie oczywiście z przepisami prawa) zadania do wykonania, które nauczyciel zobowiązany jest zrealizować.

Za pracę w okresie przerw świątecznych nauczyciele nie otrzymują żadnego dodatkowego wynagrodzenia, jest to bowiem ich wymiarowy czas pracy (nie są to godziny nadliczbowe) i ani przepisy Prawa oświatowego, ani tym bardziej Karty Nauczyciela nie przewidują dodatkowego wynagradzania nauczycieli w takich wypadkach.

Zapamiętaj!

Zgłaszane przez rodziców żądania czy też wnioski o zorganizowanie opieki przez szkołę w okresie przerwy świątecznej, powinny być - w miarę możliwości - uwzględnione przez dyrektora szkoły. Nie ma on bezpośredniego obowiązku organizacji takiej opieki, jednakże ze względu na ustawowo przypisaną szkole rolę placówki dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej (art. 1 pkt 1-3 Prawa oświatowego), zasadne byłoby uwzględnienie głosów rodziców, którzy w tym okresie np. nie mogą wziąć wolnego w pracy w celu zorganizowania opieki nad swoimi dziećmi.   

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 roku, poz. 967) - art. 64 ust. 1;
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku - Prawo oświatowe (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 roku, poz. 1148) - art. 1 pkt 1-3;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 roku w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2017 roku, poz. 1603) - § 5 ust. 1;
• Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 90) - art. 1.

Joanna Koralewska-Szyszka, Anna Trochimiuk
ekspertki portalu Wychowawca z klasą