Od listopada rozszerzona została grupa kobiet objętych programem profilaktyki raka piersi, realizowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Bezpłatną mammografię będą mogły wykonać kobiety w wieku 45-74 lat. Do tej pory z programu mogły korzystać kobiety w wieku 50-69 lat.

Od stycznia 2024 r. z programu skorzystają także pacjentki 5 lat po zakończeniu leczenia raka piersi, które do tej pory potrzebowały skierowania na badanie mammograficzne. Będą robiły mammografię co roku, bo rak w jednej piersi zwiększa ryzyko choroby także w drugiej piersi.

Adam Skoneczny, ordynator Oddziału Ginekologiczno-Położniczego w szpitalu w Łowiczu, ocenia, że to doskonała decyzja, ponieważ jest taka potrzeba, aby badać większą grupę kobiet i dzięki temu „przesiać” te pacjentki, które trzeba leczyć.

– W naszym powiecie nie jest najlepiej z liczbą wykonywanych badań, ale świadomość kobiet rośnie – pomaga w tym również internet. W przychodniach w okolicach Łowicza, a także w przychodni K w szpitalu nie mamy mammografu, choć wiem, że dyrekcja szpitala się o to starała – to kwestia finansowa. Jakoś jednak musimy sobie z tym radzić – mówi doświadczony lekarz ginekolog.

Podkreśla przy tym, że on i inni lekarze bezwzględnie zachęcają pacjentki do wykonywania badań profilaktycznych. Ma też przekonanie, że fakt, że będą one bardziej dostępne, przyniesie po pewnym czasie pozytywny efekt, bo więcej kobiet będzie można wyleczyć.

Pytaliśmy Adama Skonecznego również o to, jak na decyzję kobiet o wykonaniu mammografii wpływa to, że na badania chodzą ich koleżanki, siostry itd. lub – że zostaną u nich zdiagnozowane zmiany. Odpowiedział, że to zawsze pozytywnie oddziaływało na inne kobiety.

Różowa akcja profilaktyczna łowickich Amazonek

Przypomnijmy, że 26 maja br. po raz pierwszy w Łowiczu panie z Koła Stowarzyszenia Amazonek przeprowadziły akcję „Badamy nie tylko mamy”, w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Edukacyjnej. Rozdawały ulotki z informacjami o tym jak badać piersi i dlaczego jest to ważne. Dołączone są do nich również informacje o tym, gdzie w Łowiczu można wykonać bezpłatnie mammografię.

Akcja Federacji Stowarzyszeń „Amazonki” przeprowadza tą akcję 26 maja, czyli w Dniu Matki – w całej Polsce.

Łowickie Amazonki prowadziły ją na ul. Starzyńskiego – przy miejskim targowisku. Kilkanaście z nich ubrało się w koszulki z nazwą ich koła, do stroju dołączyły różowe apaszki lub wstążeczki – bo one są symbolem akcji, ale też znakiem solidarności z kobietami, które zmagają się z rakiem piersi.

Jadwiga Koza, prezes Stowarzyszenia Amazonek w Łowiczu, powiedziała nam wówczas, że zainteresowanie akcją nie było duże, bo wiele pań nie chciało o tym rozmawiać. Niektóre dawały do zrozumienia, że nie chcą się badać, ponieważ wolą nie wiedzieć o ewentualnej chorobie. Tymczasem nasze podejście powinno być zupełnie odwrotne – aby się badać i jeśli jest zagrożenie życia lub zdrowia – szybko podjąć leczenie.

Ginekolog z Głowna cieszy się ze zmian i zachęca

Marcin Makowski, ginekolog-położnik, który w Szpitalu Grupy Zdrowie w Głownie wykonuje badanie USG piersi, powiedział nam, że zaobserwował, że pacjentki nie boją się badania USG, ale boją się mammografii – że będzie ona bolesna, a jeszcze bardziej obawiają się poznania jej wyników – że będą one złe. Te obawy – w odczuciu naszego rozmówcy – są wynikiem złych informacji, jakie do kobiet docierają.

Dlatego ważne jest, aby pacjentkom tłumaczyć, że nie ma innej metody, aby dobrze zbadać piersi. Ważne jest również to, aby miały świadomość, że jedno badanie nie zastępuje drugiego, one się uzupełniają, są komplementarne. Badanie USG piersi zalecane jest raz w roku wszystkim kobietom od 35. roku życia. Mammografię – zgodnie z programem profilaktyki raka piersi, w uzasadnionych przypadkach występowania nowotworu piersi w najbliższej rodzinie pacjentki – zaleca się czasami wcześniej niż w wieku 45 czy 50 lat. Dlaczego mammografii nie wykonuje się u kobiet młodych? Lekarz wyjaśnił nam, że ich piersi są gęste, więc trudniej jest dobrze zinterpretować wynik badania w porównaniu do wyników badań pacjentek starszych.

Dodaje jednak, że u młodych kobiet, po wykonaniu USG, gdy lekarz ma wątpliwości dotyczące wyniku, jest jeszcze możliwość poszerzenia diagnostyki rezonansem magnetycznym.

Jak zauważył, zgłaszalność kobiet na mammografię wynosi w Polsce średnio około 33% – to znacznie mniej niż w innych krajach, gdzie funkcjonują profilaktyczne programy podobne do tego, jaki jest u nas. Dlatego też lekarze starają się pacjentom tłumaczyć, aby dbały o siebie. Ważnym elementem profilaktyki jest samobadanie piersi. I choć dr Marcin Makowski ma świadomość,że dla kobiet samobadanie piersi nie jest łatwe, to jest przekonany, że pacjentki, które wykonywać je będą w miarę regularnie, jeśli pojawią się zmiany – to one je znajdą, wyczują pod palcami.

Jak lekarz odbiera decyzję o wydłużeniu o 10 lat okresu, w jakim pacjentki są objęte mammografią? Pozytywnie – bo wie, że jest taka potrzeba. Sam obserwuje „wysyp” przypadków raka piersi u coraz młodszych kobiet. Wie, że na oddziałach, gdzie leczony jest rak piersi, zdarza się, że połowa hospitalizowanych pacjentek nie ma skończonych 50 lat. Najmłodsza pacjentka, u której on osobiście zdiagnozował raka piersi, miała 27 lat.

Na koniec lekarz uspokaja kobiety i jeszcze raz przypomina to, co „krzyczy” ze wszystkich plakatów i materiałów promocyjnych dotyczących programu profilaktyki raka piersi – choroba wcześniej wykryta daje zupełnie inne możliwości leczenia. Nie musi oznaczać amputacji piersi.

„Pierś do przodu” w Żychlinie

Szefowa Kutnowskiego Klubu Amazonek, który chętnie włącza się w akcje profilaktyczne w Żychlinie, Dorota Pasińska, ma podobne obserwacje – że wiele kobiet nie chce rozmawiać o badaniach piersi i woli nie wiedzieć o chorobie. Temat jest więc trudny. – Zawsze jako Amazonki tłumaczymy im, że jesteśmy żywym dowodem na to, że diagnoza i leczenie dają efekty. Nie można czekać aż zacznie boleć – bo wtedy może się okazać, że jest za późno na leczenie.

Nasza rozmówczyni nie ukrywa, że jest 20 lat po operacji i takich kobiet jak ona jest w klubie około dziesięciu. Mówi to za każdym razem gdy bierze udział w spotkaniach z młodzieżą ze szkół średnich, a takie odbywają się m.in. w Żychlinie. Zachęca do samobadania piersi (bardzo pomocny jest fantom piersi, jakim klub dysponuje), w razie potrzeby – badania USG. Również w rozmowach z uczniami zachęca ich do tego, aby zapytały swoim mam i babć czy się badają, czy robiły mammografię – jest przekonana, że takie oddziaływanie ma sens. Amazonki mówią też o tym, że rak piersi – fakt rzadko, ale jednak – występuje też u mężczyzn. W jednym z klubów Amazonek w woj. łódzkim jest mężczyzna, który przeszedł chorobę nowotworową piersi.

W Żychlinie organizowana jest akcja profilaktyczna raka piersi pod nazwą „Pierś do przodu”. W jej ramach 21 października realizowane były badania USG piersi i mammograficzne u 134 kobiet i warsztaty samobadania piersi.

Ponad 1,5 tys. operacji rocznie tylko w woj. łódzkim

Ze statystyk wynika, że na raka piersi choruje w Polsce coraz więcej kobiet poniżej 50. r.ż. –w 2021 r. było ich 6060, a w 2022 r. 7307.

Ryzyko zachorowania na raka piersi dla przeciętnej kobiety wynosi ok. 10-15% w trakcie całego życia. Dla porównania, ryzyko raka jajnika – 1%. Rak piersi jest wśród nowotworów powodem 23% wszystkich zachorowań i jest przyczyną blisko 14% zgonów. Według Krajowego Rejestru Nowotworów z roku na rok zwiększa się liczba nowych pacjentek. W 2018 r. na raka piersi zachorowało 19 tysięcy Polek, natomiast obecnie przekracza 24 tysiące.

Jak podaje łódzki NFZ, w pierwszej połowie 2023 roku z powodu raka piersi zoperowano w naszym województwie 890 kobiet, a w całym 2022 roku – 1555 kobiet. Według szacunków, dzięki rozszerzeniu programu profilaktyki w naszym regionie z bezpłatnych badań skorzysta dodatkowo 91 tys. kobiet w wieku 45-49 lat i 86,5 tys. kobiet w wieku 70-74 lata.

Magdalena Bednarek, kierownik działu profilaktyki Medica Łódź (który uczestniczy w programie profilaktyki raka piersi na mocy umowy z NFZ), mówi nam, że wzrosło zainteresowanie mammografią, dzwonią panie, które korzystały regularnie z mammografii, a potem „wypadły” z programu. Cieszą się, że znów w tak prosty sposób mogą z niego korzystać. Dzwonią panie przed 50 r.ż., które po raz pierwszy tak wcześnie mogą zrobić mammografię bez żadnego skierowania.

Kto bada się najchętniej?

Mieszkanki Aleksandrowa Łódzkiego – tu z mammografii korzysta co 2 kobieta, objęcie populacji wynosi 56%. Nieco niższą frekwencję, choć nadal 50%, odnotowujemy w powiatach zgierskim, opoczyńskim, łódzkim wschodnim i pabianickim.

W powiecie łowickim najchętniej badają się mieszkanki Łowicza (45%), a w powiecie piotrkowskim mieszkanki gminy Ręczno – 55%. W powiecie radomszczańskim objęcie populacji wynosi od 15% w Żytnie do 36% w Kamieńsku.

W powiecie wieluńskim najsumienniej badają się mieszkanki Wielunia i Konopnicy – 47%.

W Łodzi wzorem mogą być panie z Widzewa – 46%, mieszkanki Śródmieścia korzystają z badań rzadziej – 36%. Najmniej kobiet w naszym regionie bada się w Żytnie – zaledwie 15%.

materiały z Narodowego Funduszu Zdrowia

Gdzie się badać?

W Łódzkiem są 24 pracownie stacjonarne i 40 mammobusów, które każdego dnia odwiedzają nawet najmniejsze miejscowości. Lista postojów mammobusów dostępna jest na stronie NFZ. Oto ścieżka: https://www.nfz-lodz.pl/dlapacjentow/aktualnosci/6465-zbadaj-piersi-sprawdz-gdzie-skorzystac-z-mammografii-w-dniach. Mammografy są regularnie sprawdzane, muszą spełniać kryteria dotyczące np. odpowiedniej jakości wykonywanych zdjęć.

W Łowiczu pacjentki mają do dyspozycji stacjonarny punkt Medica, przy ul. Iłowskiej 1/3. W listopadzie do powiatu łowickiego i zgierskiego nie przyjedzie żaden mammobus. W gminie Bedlno zaparkuje dzisiaj, tj. w czwartek 16 listopada, w godz. 9-17 przy Gminnym Ośrodku Kultury.

Bezpłatną mammografię w ramach programu profilaktycznego można wykonać raz na dwa lata lub co roku, jeśli lekarz podejmie taką decyzję. Wskazaniem do częstszego badania są na przykład mutacje genów BRCA1 lub BRCA. Mammografia to krótkie i bezbolesne badanie, które każdej kobiecie może uratować życie, bo za pomocą promieni rentgenowskich można wykryć raka piersi w jego wczesnym stadium rozwoju. W czasie badania wykonuje się dwa zdjęcia każdej piersi.

Rak wcześnie wykryty jest uleczalny

Rak wcześnie wykryty to szansa na całkowite wyleczenie, na długie życie w zdrowiu. To także mniej obciążające i krótsze leczenie. Zachęcam panie do skorzystania z bezpłatnej mammografii. To bezpieczne i bardzo dobrze dostępne w naszym regionie badanie. Pozwala na szybkie wykrycie choroby i skuteczne nowoczesne leczenie. Namawiam samorządydo włączenia się w promocję tego badania, szczególnie tam, gdzie jest tak wiele kobiet, które do profilaktyki trzeba jeszcze zachęcić i przekonać – mówi Artur Olsiński dyrektor NFZ Oddział w Łodzi.     

mwk z wykorzystaniem materiałów z NFZ