"Korzenie. O wierze Księżaków" - taki tytuł nosi książka napisana przez biskupa łowickiego Wojciecha Osiala, która z maszyny drukarskiej zeszła już kilka miesięcy temu, ale oficjalnie zaprezentowana zostanie jutro, w piątek 18 października. Czy autor pisze o przeszłości? Pozornie tak, ale wszystko w tej książce jest po to, by patrzeć przed siebie.

Bp. Osial, Łowiczanin z krwi i kości, wspomina powiedzenie, że dobrzy rodzice dają swym dzieciom korzenie i skrzydła. Skrzydła - by dzięki wykształceniu sięgały tam dokąd tylko potrafią wzlecieć, korzenie - by budowały na wierze i wartościach, nie na piasku. On chce dać... No właśnie, co i komu? Do kogo pisze swą książkę, w której chce przypomnieć, odkryć, może tylko odświeżyć świadomość korzeni, z których wyrastamy? I co chce dać?

Sądzę, że do książka jest adresowana do każdego świadomego, myślącego, nie zacietrzewionego antykościelnie i nie uprzedzonego mieszkańca Łowicza, Skierniewic, Łyszkowic, Zdun, Domaniewic, Kocierzewa - ale także miast i wsi niekoniecznie par excellence księżackich, lecz z Księstwem Łowickim graniczących: Nieborowa, Bolimowa, Głowna, Żychlina, Sannik, Pacyny...

Zaznacza w swej książce wiele razy, choć najbardziej akcentuje to we wstępie, że prawdziwa wiara to osobista więź z Bogiem, delikatna, bazująca na kontakcie ze Słowem, kontemplująca doświadczenia, przeniknięta modlitwą. Ale ta wiara nie wyklucza odkrywania korzeni, sięgania do nich, czerpania z nich. Bo one dają siłę, dostarczają pokarmu, pozwalają nie wyważać dawno otwartych drzwi i ułatwiają spojrzenie na siebie samego z dystansu, bez wynoszenia się. Bo naszą drogą szło już tak wielu przed nami.

Biskup Osial chce więc przybliżyć cały bogaty świat wielkiej chrześcijańskiej tradycji, jaką żyli tutaj nasi ojcowie i ich ojcowie, a którą my czasem zachowujemy, przeżywamy, a czasem, w innych miejscach i aspektach odrzucamy, zapominamy, lekceważymy. Ma świadomość, że to jest ważne tak dla duchowego życia osoby wierzącej, bo jej pomaga czasem nazwać, czasem zrozumieć, czasem przyjąć doświadczenia życia - jak i dla całego społeczeństwa. Bo religia jest fundamentem każdej społeczności, a fundamentem cywilizacji zachodniej jest, obok greckiej filozofii i rzymskiego prawa, właśnie chrześcijaństwo.

Więcej dobra niż zła

Także wiele razy wskazuje biskup w swej książce, że nie pisze o tym, co w Kościele było złego, co złego w naszych tradycjach, o tym, że nie dorastaliśmy do  tego, jacy powinniśmy być. Ma świadomość tego wyboru, ale uważa, że on ma sens. Bo w obliczu tylu "obrazoburczych" publikacji , wobec całego tego tonu "rozliczania " Kościoła, tak mocnego obecnie w przestrzeni medialnej, wirtualnej, nieco mniej w osobiście międzyludzkiej, warto pokazać to, co w naszych korzeniach jest dobre i piękne. Kościół, my wszyscy ochrzczeni, jest wspólnotą grzeszników, droga do świętości nie jest łatwa, biskup to wie, ale piękna jest droga, którą idziemy, nawet gdy się potykamy.

Myślę, że nie popełnię błędu gdy napiszę, że intencją biskupa było wezwać tutaj, na Ziemi Łowickiej, do tego, do czego szerzej, bo w odniesieniu do całej Polski, do całego narodu, wzywał Jan Paweł II podczas swej pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny w 1979 roku, gdy do dwóch milionów ludzi zgromadzonych na krakowskich Błoniach mówił:

"Proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię 'Polska', raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na chrzcie świętym, abyście nigdy nie zwątpili i nie znużyli się, i nie zniechęcili, abyście nie podcinali sami tych korzeni, z których wyrastamy."

Bo książka Wojciecha Osiala jest właśnie o korzeniach.

Gesty, rytuały, słowa, osoby

O czym konkretnie? Wymieńmy już krótko, bo lepiej przeczytać książkę niż czytać o książce. Biskup pisze o specyficznej historii, która stworzyła Księstwo Łowickie, o roli duchowieństwa w Łowiczu, o klęskach sprowadzanych przez obcych: Szwedów i Prusaków, potem przez Rosjan - i stopniowym upadku znaczenia miasta, tak kiedyś bogatego.

O każdym z łowickich kościołów, także o tych, które już nie istnieją. O dziełach miłosierdzia, od najstarszych aż po Caritas. O parafialnych i zakonnych szkołach, o patriotycznym zaangażowaniu księży i wiernych na przestrzeni wieków.

Przede wszystkim o wyrosłych z wiary zwyczajach, gestach i praktykach: o pacierzu rano i wieczorem, o błogosławieństwach dnia codziennego, których było więcej niż przekleństw, o świętowaniu Bożego Narodzenia, zimowych zabawach, wstrzemięźliwości Wielkiego Postu, wielkanocnych radościach, chorągwiarzach, o rozpoczynaniu pracy w imię Boże, szacunku dla chleba, pobożnym śpiewie, ołtarzykach domowych, przydrożnych kapliczkach, obrazach i krzyżykach, chrześcijańskich pozdrowieniach, o wzajemnej pomocy i szacunku dla rodziców, wreszcie o sztuce umierania.

Zamierzchłe czasy? Nie. Biskup przypomina też żywe wciąż doświadczenia wiary ostatnich dziesięcioleci, to, czym wierzący w Łowiczu i okolicy żyją nadal, co daje im siłę: o modlitwie w bocznej nawie katedry przed XVI-wiecznym krucyfiksem, o adoracji u bernardynek, procesji Bożego Ciała, pielgrzymkach, dożynkach.

Przywołuje też sylwetki kilkunastu osób, różnych stanów życia, którzy w ostatnich latach i dziesięcioleciach dawali tu piękne świadectwo wiary. Widać, że autor wie o Łowiczu i wierzących Łowiczanach wiele, jeśli nie wszystko.

Swoje obserwacje, a nie ma bielma na oku, widzi ile się zmienia, często na niekorzyść, poddaje w każdej niemal dziedzinie osobistej refleksji, opartej na Słowie Bożym. Czytelnik czuje, że są to uwagi człowieka wierzącego, dla którego Słowo jest przewodnikiem, który w świetle tego Słowa patrzy na rzeczywistość.

O tym gdzie można książkę nabyć będzie zapewne powiedziane na promocji, już jutro, w piątek 18 października. Odbędzie się ona w sali barokowej łowickiego muzeum o godzinie 16.00.