Władze gminy i miasta Łowicza są po ważnych spotkaniach z przedstawicielami Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i Ministerstwa Obrony Narodowej w sprawie utworzenia na naszym terenie jednostki wojskowej.

Można śmiało mówić o konkretnych krokach, które przybliżają realizację zapowiedzi posła, a obecnie wiceministra MON Pawła Bejdy z okresu przedwyborczego, które powtórzył również w roku 2024 w rozmowie z „NŁ”.

Próbowaliśmy skontaktować się z wiceministrem, aby uzyskać od niego informacje na temat planów związanych z utworzeniem jednostki w Łowiczu wraz z komentarzem. Niestety nie udało nam się do niego dodzwonić. Poprosiliśmy więc o informację w tej sprawie Sztab Generalny Wojska Polskiego. Na nasze konkretne pytania otrzymaliśmy szybką, ale lakoniczną odpowiedź. Wojsko na tę chwilę unika podawania szczegółów.

 „... w związku z systematycznym zwiększaniem liczebności oraz potencjału obronnego Sił Zbrojnych RP, wynikającego z ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, niezbędne jest pozyskanie nowych nieruchomości, celem dyslokacji istniejących i nowo formowanych jednostek wojskowych - czytamy w odpowiedzi przesłanej przez zespół prasowy SZGWP. - Prowadzone przez stronę wojskową prace dotyczą również województwa łódzkiego. W związku z tym zostały przeprowadzone rekonesanse w Łowiczu i okolicach, które miały na celu ocenę nieruchomości możliwych do przejęcia przez resort obrony narodowej pod kątem przydatności lokalizacji dla nowo tworzonych jednostek wojskowych. Grupa rekonesansowa zebrała niezbędne informacje i materiały do dalszych analiz, zarówno w aspektach wojskowych, jak i społeczno-gospodarczych, demograficznych oraz infrastrukturalnych. Na ich podstawie opracowane zostaną rekomendacje dla kierownictwa MON.”

Nie tylko Czajki

Jak się dowiadujemy,  jednostka wojskowa może mieć nie jedną, jak mówiono wcześniej, a dwie lokalizacje - nasi rozmówcy wskazują nie tylko poligon na Czajkach, ale także Łowicz. Na Czajkach mają powstać koszary i część dydaktyczno-szkoleniowa, a w Łowiczu mieściłoby się zaplecze administracyjne na czas budowy jednostki, a po jej powstaniu - sztab lub inne zaplecze organizacyjne.

Zainteresowani tym budynkiem

Potwierdzeniem tych intencji jest fakt, że na najbliższą sesję Rady Miejskiej 26 czerwca trafią dwie uchwały intencyjne dotyczące sprzedaży nieruchomości położonych wzdłuż ul. Dmowskiego w Łowiczu. W uzasadnieniu nie ma wzmianki o wojsku, ale burmistrz Mariusz Siewiera powiedział nam wprost, że terenem zainteresowane jest Ministerstwo Obrony Narodowej.

Chodzi o nieruchomość przy ul. Kaliskiej 5, obejmującą 1,33 ha z wjazdem od strony Kaliskiej, parterowym budynkiem restauracyjnym zajmowanym obecnie przez restaurację Polonia w Zaciszu oraz dużym, czterokondygnacyjnym budynkiem, w którym od północy mieścił się niegdyś hotel i ośrodek konferencyjny Zacisze, a od południa - Sąd Rejonowy w Łowiczu. Obecnie budynek zajmują uchodźcy wojenni z Ukrainy, a część powierzchni jest wynajmowana jako biura.

Na działce znajdują się również mniejsze, parterowe budynki - garaże i zaplecze. W planie zagospodarowania przestrzennego nieruchomość przeznaczona jest pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną oraz usługową.

Druga nieruchomość, mniejsza, znajduje się na rogu ulic 1 Maja i Dmowskiego, ma powierzchnię 1008 m² i jest zabudowana dwukondygnacyjnym budynkiem mieszkalnym z dwoma lokalami, które zamieszkuje łącznie siedem osób. W planie zagospodarowania jest również przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową.

Jeśli MON nie zdecyduje się na zakup, to nieruchomości nie zostaną wystawione na sprzedaż na wolnym rynku dla prywatnych podmiotów. Takich planów w ratuszu nie ma.  Burmistrz Mariusz Siewiera

Na początek uchwała intencyjna

Burmistrz Mariusz Siewiera powiedział nam, że zwróci się do Rady Miejskiej o przyjęcie uchwał, zaznaczając jednak, że są to uchwały intencyjne - nie oznaczają automatycznej sprzedaży. Kolejnym krokiem będzie podział nieruchomości i ich wycena, która da podstawę do konkretnych negocjacji z wojskiem. Cały proces - przy zachowaniu procedur prawnych - może potrwać około sześciu miesięcy.

- Jeśli ostatecznie MON nie zdecyduje się na zakup, to nieruchomości nie zostaną wystawione na sprzedaż na wolnym rynku dla prywatnych podmiotów. Takich planów w ratuszu nie ma - zapewnił nas burmistrz.

Jednym z powodów jest to, że teren wydzielony dla wojska jest częścią większego kilkuhektarowego obszaru miejskiego, który czeka na zagospodarowanie, ciągnie się on od pływalni miejskiej do kanału Kostka. Miasto już ma plany, aby wybudować na części położonej w bliższym sąsiedztwie pływalni żłobek, przedszkole oraz Centrum Opiekuńczo-Mieszkalne, z czego na żłobek i Centrum ma już dofinansowanie. Na południowej części tego terenu może też się zmieścić teren rekreacyjny związany z wodami geotermalnymi pochodzącymi z odwiertu, który wykonano przy ul. Dmowskiego.

Zarówno burmistrz Łowicza Mariusz Siewiera, jak i wójt gminy Łowicz Krzysztof Igielski (poligon na Czajkach leży na terenie gminy Łowicz), powiedzieli nam, że czekają na decyzję Rady Miejskiej i liczą, że będzie ona pozytywna. Z rozmów z wojskowymi wynika bowiem, że dalsze kroki MON uzależnione są właśnie od niej.

Na Czajkach potrzeba 30 ha

Wójt Igielski poinformował nas, że pierwsza wizyta przedstawicieli Sztabu Generalnego dotyczyła lokalizacji jednostki w obrębie 220 ha należących do Skarbu Państwa - terenu dawnego poligonu na Czajkach. Mowa o 30 ha gruntów położonych wyżej, z których część, podobnie jak tereny otaczające, to bagna i torfowiska. Obszarem zarządzają Lasy Państwowe, których przedstawiciel zapewnił, że istnieje możliwość uprzedniego wylesienia terenu pod inwestycję.

Nie padły jednak konkretne informacje co do przeznaczenia obiektu, jego powierzchni czy liczby budynków. Wiadomo jedynie, że budową mają się zająć wojska piechoty i logistyki, które pojawią się jako pierwsze w Czajkach i Łowiczu.

Korzyści także pośrednie

Rozmowy dotyczyły również infrastruktury drogowej i ewentualnych inwestycji w jej modernizację. Igielski powiedział nam, że gmina formalnie na tych pracach nic nie zyska, bowiem drogi w tym rejonie należą przede wszystkim do powiatu łowickiego, ale z pewnością z ich modernizacji skorzystają mieszkańcy gminy. Zysk może być jedynie z podatków od nieruchomości, które wojsko odprowadzi do gminy i to zapewne nie małych.

Burmistrz Siewiera ma nadzieję, że powstanie jednostki przyspieszy budowę obwodnicy Łowicza. Co prawda ciężko tu o bezpośrednie powiązanie, jednak nowa droga między Łowiczem a DK 70 w okolicy Nieborowa, z przejściem między Arkadią a Bobrownikami, przybliży teren planowanej jednostki do trasy krajowej i autostrady A2.

Drugie spotkanie ze stroną wojskową odbyło się w łowickim ratuszu. Burmistrz powiedział, że wojsko było zainteresowane lokalizacjami administracyjnego zaplecza inwestycji, m.in. budynkami przy ul. Nowej (obok os. Starzyńskiego), częścią budynku przy Kaliskiej (dawny sąd) oraz kamienicą przy ul. Tkaczew 13. Największe zainteresowanie wzbudziła lokalizacja Kaliskiej 5 - zarówno sam budynek, jak i teren wokół.

Nawet 3000 żołnierzy?

Burmistrz Siewiera przekazał również, że planowana liczba żołnierzy zwiększyła się z pierwotnej liczby 900 do nawet 3000, lub może więcej. Atutem lokalizacji przy Kaliskiej, oprócz wielkości budynku i powierzchni działki, jest też dobre skomunikowanie z Czajkami - poprzez ulicę Kaliską, Wiejską i Poligonową - oraz duży parking.

Wszystko to, jak zastrzega burmistrz, są wciąż wstępne plany. Zarówno on, jak i wójt Igielski podkreślają, że choć podchodzą do sprawy z entuzjazmem, to także z dużą ostrożnością.

Szansa na rozwój

Burmistrz nie ukrywa, że liczy na pozytywny klimat wokół całej inicjatywy. W jego ocenie decyzja radnych może zaważyć na przyszłości miasta. Obecność wojska to - jak mówi - bezcenny prezent od MON. Może ona wyrwać Łowicz z marazmu, w jakim znalazło się wiele polskich miast średniej wielkości.

- Jeśli to będzie 3 tys. żołnierzy, to pojawi się również kadra z rodzinami, dla których - jak zaznaczono w rozmowach - wojsko będzie szukać mieszkań. Pytano nas o tereny pod budownictwo mieszkaniowe, o inwestycje deweloperskie - zarówno trwające, jak i planowane. Możliwe, że armia będzie zainteresowana nie tylko budową, ale i wykupem puli mieszkań od deweloperów - mówi burmistrz.

Skoro będą rodziny, będą też dzieci, a więc zapotrzebowanie na żłobki, przedszkola, szkoły. Obecność dużej jednostki oznacza także zamówienia dla prywatnych firm - na obsługę samej jednostki, sztabu, administracji. Potrzebni będą cywilni pracownicy, firmy cateringowe, dostawcy żywności. Burmistrz zaznacza, że jednostka to również wpływy do miejskiego budżetu - nie tylko ze sprzedaży nieruchomości przy Kaliskiej i Dmowskiego, ale także z podatków od tych terenów.

Co więcej, obecność wojska rozwiązałaby problem zagospodarowania budynku przy Kaliskiej 5, który od lat był wyzwaniem dla władz miasta. Jednostka oznaczałaby również wpływy z kanalizacji sanitarnej - w sąsiedztwie znajduje się kolektor odprowadzający ścieki z Parmy, Placencji i Zielkowic do oczyszczalni przy ul. Filtrowej. Można też spodziewać się inwestycji infrastrukturalnych - nie tylko w drogi, ale również w obiekty służące wojsku.

- Znam przykłady, gdzie dla jednostki wojskowej wybudowano basen z prawdziwego zdarzenia, który następnie był udostępniony mieszkańcom - mówi burmistrz. - Potencjalnych korzyści dla miasta jest bardzo wiele, ale jednym z najważniejszych aspektów może być wzrost poczucia bezpieczeństwa.

To zupełnie odmienna perspektywa niż ta, o której niedawno dyskutowano na Radzie Miejskiej, zastanawiając się, czy w Łowiczu powstanie ośrodek dla nielegalnych uchodźców. Nie - mówi burmistrz - takich planów nie ma, dziś mamy plan powstania w Łowiczu jednostki wojskowej, czyli odwrócenie tego o 180 stopni.

Nieruchomość, której potencjalnym nabywcą może być Ministerstwo Obrony Narodowej, to 1,33 ha wydzielone z większego terenu o powierzchni 3,9 ha, który ratusz nabył w 2014 roku od Handlowo-Usługowej Spółdzielni Osób Prawnych „Samopomoc Chłopska”. Miasto zapłaciło za ten teren 4 mln zł.  rozkładając spłatę na pięć lat. 

Zgodę na zakup wyrazili radni – po namowach burmistrza Krzysztofa Kalińskiego - choć część z nich miała wątpliwości co do zasadności tej decyzji. Brakowało im pełnego uzasadnienia i jasnej wizji wykorzystania nieruchomości. Jednym z argumentów było przejęcie w posiadanie miejskiej pływalni, zarządzanej dotąd przez OSiR na podstawie umowy użyczenia.

W rozmowie z nami w 2014 roku burmistrz Kaliński wspominał o możliwości zaadaptowania budynku po centrum konferencyjnym i sądzie na potrzeby mieszkaniowe. Padła wówczas propozycja utworzenia 48 mieszkań o powierzchni od 38 do 50 m² oraz dodatkowych w miejscu restauracji. Ostatecznie jednak okazało się, że budynek nie spełniał norm wymaganych dla zabudowy mieszkaniowej. Koszty adaptacji okazały się zbyt wysokie. Nie doszło również do realizacji pomysłu wydzierżawienia obiektu Stowarzyszeniu Wsparcia Społecznego „Ja-Ty-My” z Łodzi, które chciało utworzyć tam Zakład Aktywności Zawodowej (powstał ostatecznie przy Syntexie). 

Ostatecznie pomieszczenia części hotelowej, zarządzane przez ZGM, były wynajmowane jako biura. Po napaści Rosji na Ukrainę w 2020 roku budynek został przeznaczony na potrzeby uchodźców ze wschodu i do dziś pozostaje ich schronieniem.