Likwidacja Gminnego Ośrodka Kultury w Nieborowie

Podczas sesji Rady Gminy Nieborów 28 czerwca 2024 roku, kluczowym punktem porządku obrad była dyskusja i podjęcie uchwały w sprawie zamiaru likwidacji Gminnego Ośrodka Kultury (GOK). Uchwała, oprócz jednego głosu radnego Tomasza Baczyńskiego z Bednar, nie wzbudziła dyskusji, przyjęto ją jednomyślnie.

Wójt Jarosław Papuga, choć nie powiedział tego wprost na sesji, zasugerował, że chodzi o połączenie dwóch instytucji kultury działających na terenie gminy i jest to w rzeczywistości powrót do pomysłu z 2019 roku, gdy Rada podjęła uchwałę o zamiarze połączenia ośrodka i biblioteki.

Gmina chce uniknąć komplikacji

Zamysł ten jednak nie został zrealizowany, ponieważ z trzech wymaganych pozytywnych opinii, które gmina musiała uzyskać w przypadku likwidacji biblioteki jako samodzielnej instytucji kultury, gmina otrzymała jedną pozytywną i dwie negatywne z Ministerstwa Kultury i Nauki oraz Krajowej Rady Bibliotecznej. Obecnie gmina postanowiła iść inną drogą. Pozostawić bibliotekę, a zlikwidować ośrodek kultury – w tym przypadku nie ma konieczności uzyskiwania wiążących opinii od instytucji kultury szczebla krajowego. Zmiana będzie dotyczyła dodania do nazwy biblioteki członu Centrum Kultury i Animacji im. Marii Konopnickiej.

Nowy budynek, nowe otwarcie

Wójt na sesji powiedział, że pomysł likwidacji został ponownie poruszony z uwagi na rozwój lokalnej infrastruktury kulturalnej, mowa tu o budowanej przy Alejach Legionów nowej siedzibie biblioteki. Inwestycja będzie kosztowała 6 mln 832 tys. zł i jest realizowana przez łowicką firmę Admar. Prace są obecnie zaawansowane, budynek ma być gotowy na przełomie 2024/2025 roku. Nowa siedziba, obszerna w porównaniu z obecną mieszczącą się w jednym pomieszczeniu na parterze Urzędu Gminy, to spełnienie marzeń dyrektora placówki Andrzeja Czapnika i jego pracowników. Nieborów, który jest stolicą gminy, zyska w końcu salę widowiskową z prawdziwego zdarzenia na około 180 miejsc siedzących (więcej szczegółów w ramce).

Wójt prosząc o przyjęcie projektu uchwały, zaznaczył, że gmina potrzebuje jednej, solidnej, wydolnej i dynamicznie działającej instytucji kultury. Dodał także, że powołanie jednej instytucji kultury sprawi, że wyeliminowana zostanie konkurencja między obecnymi instytucjami kulturalnymi gminy, dublowanie działań czy realizowanie pokrewnych działań.

Żaden z pracowników w wyniku zmian nie ucierpi

Wójt Jarosław Papuga powiedział także, że temat zmian był omówiony z dyrektorami GOK-u Izabelą Gać i biblioteki publicznej Andrzejem Czapnikiem, a także dyrektorami szkół działających na terenie gminy. Jak stwierdził, pomysł budzi obawy, ale nie wywołał sprzeciwu. Zaznaczył, że istotnym elementem tej transformacji jest przeprowadzenie dokładnej inwentaryzacji majątku obu instytucji. Zapewnił także, że żaden z pracowników w wyniku zmiany nie ucierpi. – Prawa pracownicze będą w pełni respektowane – zadeklarował wójt. Na sesji powiedział też, że chciałby, aby w przyszłości nowa instytucja kultury zatrudniała specjalistów z konkretnymi umiejętnościami, aby ograniczyć zatrudnianie instruktorów z zewnątrz. Ma to sprawić bardziej efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi i finansowymi.

Radny chce spotkania z dyrektorami

W trakcie sesji w sprawie likwidacji biblioteki głos zabrał jedynie radny Tomasz Baczyński z Bednar, który zgodził się z argumentami wójta, zaznaczając jednak, że jest to dopiero zamiar likwidacji, a sama likwidacja nastąpi dopiero po dokładnej analizie wszystkich za i przeciw. Zwrócił się także z prośbą, aby cała Rada Gminy spotkała się z dyrektorami obu instytucji przed podjęciem ostatecznej decyzji, aby bliżej poznać temat i bezpośrednio ich opinię. Akt likwidacji może zostać wydany dopiero po upływie sześciu miesięcy od daty ogłoszenia uchwały w dzienniku województwa łódzkiego.

Smutne: na jubileusz – likwidacja

Choć na sesji wszystko przebiegało spokojnie, to od dyrektor GOK Izabeli Gać usłyszeliśmy – W tym roku GOK obchodzi 45-lecie istnienia, trudno cieszyć się z prezentu w postaci zamiaru likwidacji. Słowo to jest pejoratywne, bo likwiduje się rzeczy, które są niepotrzebne i tak się poczuliśmy - powiedziała nam dyrektor GOK -  Nie podoba mi się to, co napisano w uzasadnieniu do uchwały. Można z tego wywnioskować, że w ośrodku pracują osoby, które nie znają się na kulturze, niewiele robią, a GOK utrzymuje się wyłącznie z dotacji otrzymywanej z Urzędu Gminy, z sukcesem pozyskiwaliśmy dotację np. na komputery, czy wyposażenie orkiestry. - i dodaje - Niemniej nie jestem osobiście przeciwko połączeniu naszych instytucji i uważam, że taki budynek jaki powstaje powinien być w Nieborowie już dawno temu.

Dyrektorka mówi: ciężko pracowaliśmy

Dyrektorka powiedziała, że pracownicy GOK wkładają wiele wysiłku w swoją pracę, dowodem na to są realizowane w ciągu roku przedsięwzięcia. Podkreśla, że pracownicy ośrodka od zawsze byli od wszystkiego, od prowadzenia zajęć z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, od organizacji konkursów, zajęć, wspierania zespołów działających na terenie gminy, przygotowywania dokumentów, wniosków. A także od takich rzeczy jak rozstawianie namiotów w czasie wydarzeń, gdzie GOK reprezentował gminę, także od obsługi stoisk, od przygotowywania materiałów. Jej zdaniem nie ma możliwości, aby w działalności ośrodka opierać się wyłącznie na pracownikach etatowych. Umowy zlecenia na zajęcia tematyczne: wokalne, teatralne i inne to norma w takich instytucjach. Dodała też, że oferta ośrodka i biblioteki przenikała się i uzupełniała, co raczej było dla dobra mieszkańców, zwiększało to ofertę kulturalną.

Jedyny taki GOK w województwie – ma dwie filie

Izabela Gać podkreśla, że ośrodek aktywnie zabiegał o pieniądze zewnętrzne i udało mu się pozyskać kilka dotacji, np. na stroje dla zespołów. Izabela Gać powiedziała, że atmosfera likwidacji GOK po sesji stała się przykra, dodała też, że nie wiadomo jak zostanie rozwiązane zatrudnienie pracowników ośrodka w nowej instytucji i zaznacza, że przed ośmioma osobami w nim pracującymi stoi pytanie: Likwidacja – i co dalej, co z pracownikami? Podkreśliła, że gmina Nieborów jest wyjątkowa. Na jej terenie przetrwał GOK z dwoma działającymi w nowych budynkach filiami w Bełchowie i Bobrownikach. W województwie łódzkim nie ma podobnej pod tym względem gminy wiejskiej, stąd też i zatrudnienie w ośrodku jest wyższe niż w innych gminach. Obecnie to 8 osób, podczas gdy w innych gminach, gdzie istnieje jeden ośrodek, pracują 3-4 osoby. 

Biblioteki nie są już od wypożyczania książek

Dyrektor Biblioteki Publicznej w Nieborowie Andrzej Czapnik powiedział nam, że biblioteka w Nieborowie wraz z czterema filiami, co też jest, w przypadku gminy wiejskiej, ewenementem na skalę województwa i kraju, stara się odnaleźć w nowej rzeczywistości, stąd od dawna zaczęła angażować się w działania kulturalne mocniej niż wcześniej, tym samym wchodząc w zakres działania rezerwowany dla ośrodka kultury. Gminna Biblioteka Publiczna jest np. zaangażowana w przygotowania pikniku Nieborowskiego, który po raz trzeci odbędzie się 15 sierpnia. Działalność Biblioteki i Centrum nie będzie odbiegała od tego, co robi obecnie biblioteka, tylko że zostanie to sformalizowane w nazwie i da szansę na rozwinięcie skrzydeł.

Dyrektor biblioteki zaprosi do dyskusji

Mam kontakt z bibliotekami z innych miejsc w kraju, w tym także łódzkimi, i tam zmiany zachodzą w podobnym zakresie. Bibliotekarze korzystają z możliwości jakie stworzono dla instytucji kultury i wychodzą do swoich mieszkańców z większą ofertą niż tylko wypożyczanie książek i działań wokół czytelniczych. Ten proces jest naturalny – powiedział nam dyrektor Czapnik. – Obecnie wypożyczanie książek popularno-naukowych nie cieszy się np. w ogóle popularnością, czytelnicy szukają przede wszystkim nowości i biblioteka w Nieborowie stara się im to w pierwszej kolejności zapewnić. Chciałbym przed rozpoczęciem działalności w nowym miejscu stworzyć forum, spotkać się z mieszkańcami, radnymi, aby wysłuchać jak ich zdaniem powinna funkcjonować instytucja kultury i jakie propozycje powinna oferować – powiedział nam.

Dyrektor zaznaczył też, że nowy budynek od początku powstawał jako biblioteka, a nie ośrodek kultury i to on był zaangażowany w przygotowanie projektu, rozmieszczenie pomieszczeń jak i wybór wyposażenia.

Jak przyznał, obecnie trwają już przygotowania do przeniesienia księgozbioru do nowego miejsca, trwa jego tzw. ubytkowanie, czyli biblioteka pozbywa się woluminów starych i zniszczonych. W Gminnej Bibliotece Publicznej w Nieborowie i jej filiach w Kompinie, Arkadii, Bobrownikach i Bełchowie pracuje obecnie 6 osób, co przekłada się na 5,25 etatu.

Wójt Jarosław Papuga, zapytany przez nas o to, jak zostanie rozwiązany temat dyrektora nowej placówki – czy pozostanie nim Andrzej Czapnik, czy gmina ogłosi konkurs – odparł, że radni dopiero przyjęli uchwałę o zamiarze likwidacji GOK. Uważa, że za wcześnie jest obecnie mówić o takich decyzjach.

O oszczędnościach wójt nie mówił

Czy połączenie biblioteki i ośrodka kultury przyniesie oszczędności? Argument ten na sesji nie był poruszany, ale jeden kierownik, jedna księgowa, możliwe, że ostatecznie mniejsza ilość pracowników instruktorów, siedziba w nowoczesnym budynku, którego jednak koszty użytkowania nie są obecnie doprecyzowane, pozwoli zaoszczędzić gminie konkretne pieniądze. Wydatki gminy na obie instytucje kultury są duże. Dotacja z budżetu gminy dla GOK w 2024 roku to 1 mln 30 tys. zł, zaś dla biblioteki 753 tys. zł. Czyli łącznie blisko 1,8 mln zł. Kwota może robić wrażenie, bo dla porównania w budżecie gminy Domaniewice, dotację dla GOK na 2024 rok zapisano w kwocie 890 tys. zł. Różnica jest ogromna, ale GOK Domaniewice działa w jednym budynku, nie ma fili. W przypadku Łowickiego Ośrodka Kultury jest to 1 mln 490 tys. zł, a Biblioteki Miejskiej 1 mln 220 tys. zł. Czyli łącznie 2,7 mln zł.

Nowy budynek Biblioteki - jaki będzie?

Budynek Biblioteki. Centrum Animacji Kultury Gminy Nieborów będzie mieć siedzibę 702 m2 (parter blisko 450 m², a piętro - ponad 200 m²). Na obu kondygnacjach znajdzie się po 15 pomieszczeń. Na parterze największym będzie sala widowiskowa o pow. 173 m², ze sceną. Na sali przewidziano widownię na 183 miejsca siedzące. Na parterze będzie mieściła się także  wypożyczalnia oraz czytelnia książek (pow. 137 m²), oprócz tego toalety, pomieszczenia gospodarcze, magazynowe i hol. Na piętrze zaś trzy sale po 33, 34 i 35 m² przeznaczone na wystawy, pracownię dla seniorów oraz pracownię dla dzieci. Oprócz tego pomieszczenia socjalne, magazynowe, gospodarcze i administracyjne. W zamówieniu jest także mowa o wykonaniu w sali widowiskowej instalacji mechaniki scenicznej, nagłośnienia oraz montażu kurtyn. Wykonawca ma także zająć się budową instalacji fotowoltaicznej na dachu budynku, zagospodarowaniem otoczenia pod kątem zieleni oraz utwardzeniem ciągów komunikacyjnych i montażem małej architektury: ławek oraz koszy na śmieci.

Nowy budynek Biblioteki. Centrum Kultury i Animacji Gminy Nieborów - wizualizacja. Widok od północnego wschodu, na pierwszym planie część, w której znajdzie się sala widowiskowa. fot. UG Nieborów