We wtorek 28 kwietnia ruszyła praktyczna część pilotażowego programu małej retencji w woj. łódzkim. Programem, pod nazwą "Stop suszom", objęty jest powiat kutnowski i częściowo łowicki, gdyż na tym terenie, objętym obszarem Natura 2000, występuje system wielu urządzeń hydrologicznych, które umożliwiają regulowanie poziomu wody w Bzurze i jej dopływach: Moszczenicy i Malinie.

- Kiedyś bywały mokre lata. Rzeki wylewały, zalewając okoliczne łąki, bywało, że woda podchodziła aż pod gospodarstwa - mówią rolnicy mający swe pola i łąki w okolicy jazu w Woli Kałkowej, gdzie zapoczątkowano program. - Teraz od kilku lat narzekamy na suszę, która sprawia, że okoliczne łąki wysychają, z łąk znikają szlachetne trawy potrzebne do wykarmienia zwierząt gospodarskich - mówi Andrzej Górczyński, wicemarszałek województwa łódzkiego, mieszkaniec Woli Kałkowej. - Trzeba podjąć działania, aby zapobiec stepowieniu.

W praktyce sprowadziło się to do tego, że podniesiono zastawki na już istniejących jazach. Kilka dni temu w czwartek 16 kwietnia poziom wody na jazie w Woli Kałkowej wskazywał, że rzece jest 1,35 m wody. 28 kwietnia wody było już tylko 1,15 m.

- Zgodnie z pozwoleniem wodno-prawnym możemy stawiać zapory piętrząc wodę po 50 cm na dobę, to ma zapobiec zniszczeniu życia biologicznego w rzece - wyjaśnia Grzegorz Tomaśkiewicz, kierownik nadzoru wodnego w Łowiczu. - Maksymalnie wodę możemy spiętrzyć na wysokość 2,3 m.

Spiętrzenie wody na tym jazie spowoduje tzw. cofkę na długości nawet 6 km, aż do Orłowa. Wysoki poziom wody w rzece spowoduje nasiąknięcie okolicznych łąk, tak ważne w czasie suszy hydrologicznej.
Pięć km od Woli Kałkowej jest drugi jaz na rzece Moszczenicy, za Orłowem. Tam zbiegają się rzeki Moszczenica i Malina. Jest też system kanałów odprowadzających wodę w stronę łąk w gminie Bielawy. Trzy tygodnie temu ktoś z własnej inicjatywy podniósł ręczne zasuwy na jazie na Moszczenicy. Poziom wody znacznie się podniósł, o ok. 1-1,5 m, co sprawiło, że woda kanałami śródpolnymi nasączała okoliczne łąki.

Radny Konrad Olejniczak, członek spółki wodnej w Bedlnie przekonywał Tomasza Juręczyka, zastępcę dyrektora Zlewni Wód Polskich w Łowiczu, że ważne jest, aby bieżącym utrzymaniem i konserwacją urządzeń wodnych w terenie należącym do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, zajmowały się miejscowe spółki wodne, które działają na miejscu i znają specyfikę rejonu, a co najważniejsze są gotowe, by szybko podejmować ważne hydrologiczne decyzje. - Zlecanie takich prac w ramach przetargów firmom prywatnym z odległych rejonów, nie służy małej retencji, która ma działać sprawnie - mówił.

Ważną rolę w nawadnianiu upraw rolnych ma też system mniejszych jazów na rowach melioracyjnych na terenach poszczególnych gmin. - Z retencją korytową wiążemy duże nadzieje na minimalizowanie skutków suszy hydrologicznej, jakiej teraz doświadczamy - mówi Wojciech Frątczak, dyrektor Departamentu Rolnictwa i Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi. - W naszej ocenie to najprostsza i najskuteczniejsza metoda na retencjonowanie wody w krajobrazie rolniczym.