Replika PZL.37 Łoś stanie w Bełchowie! Będzie duża

Bełchów nie zapomina o swoim słynnym rodaku, konstruktorze lotniczym Jerzym Dąbrowskim, który w okresie międzywojennym zaprojektował słynny bombowiec PZL.37 Łoś.

Dariusz Kosmatka z Komitetu Pamięci Jerzego Dąbrowskiego poinformował nas w tym tygodniu, że powstała kolejna inicjatywa mająca na celu uhonorowanie konstruktora. Jej realizacja wiąże się z apelem o wsparcie finansowe. Pomysł jest nietuzinkowy.

Jerzy Dąbrowski urodził się w Bełchowie

Jerzy Dąbrowski przyszedł na świat 8 września 1899 r. w budynku stacji kolejowej Nieborów w Bełchowie - ślad nazwy cyrylicą jest wciąż widoczny na ścianie budynku. Tak wówczas nazywała się wybudowana, a istniejąca do dziś stacja Bełchów, położona przy odnodze Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej łączącej Skierniewice z Łowiczem. Stąd omyłkowo w niektórych źródłach to Nieborów jest podawany jako miejsce urodzenia przyszłego konstruktora bombowca PZL.37 Łoś.

Najbardziej znana konstrukcja Dąbrowskiego

Najsłynniejszym dziełem Dąbrowskiego pozostaje PZL.37 Łoś - nowoczesny polski dwusilnikowy bombowiec z lat 30. XX wieku, uznawany wówczas za jeden z najlepszych w Europie. Osiągał prędkość ponad 400 km/h dzięki zastosowaniu pierwszego na świecie seryjnie produkowanego, laminowanego profilu skrzydła. Wersja PZL.37B/II miała długość 12,92 m, rozpiętość skrzydeł 17,93 m, wysokość 4,25 m, prędkość maksymalną 412 km/h, udźwig bomb do 2580 kg oraz stałe uzbrojenie w trzy karabiny maszynowe.

Dzięki Komitetowi Pamięci konstruktor ma tablicę i skwer

W sierpniu 2024 r. powstał „Komitet Pamięci Konstruktora Jerzego Dąbrowskiego przy Kole Gospodyń Wiejskich w Bełchów Osiedle”. Jego działania skupiły się na upamiętnieniu miejsca narodzin konstruktora. Początkowo planowano umieszczenie tablicy na budynku dworca, ale ostatecznie zdecydowano się na stworzenie skweru z obeliskiem i tablicami. W przygotowania włączyli się lokalni przedsiębiorcy oraz Urząd Gminy. W 125. rocznicę urodzin sławnego bełchowianina, 8 września 2024 roku, na skwerze odbyła się pierwsza uroczystość upamiętniająca. Już wtedy wiadomo było, że to nie ostatnie słowo komitetu.

Na skwerze stanie Łoś?

Dariusz Kosmatka, jeden z głównych inicjatorów upamiętnienia Dąbrowskiego w Bełchowie, przekazał nam, że konkrety nabiera nowa inicjatywa - ustawienie na skwerze repliki PZL.37 Łoś w skali 1:3 (ok. 6 m rozpiętości skrzydeł i blisko 3 m długości).

Samolot zostanie wykonany z blachy aluminiowej. Przewidywany koszt budowy repliki to 70 tysięcy złotych. Wykonawcą będzie pracownik Państwowych Zakładów Lotniczych w Świdniku, doświadczony modelarz, który ma na koncie wiele replik samolotów, w tym RWD-10 i Miles Magister.

Pomysł padł w czasie rozmowy z generałem

Kosmatka przyznał, że od pomysłu do konkretów minęło kilka tygodni. Idea zrodziła się podczas rozmowy z gen. Ryszardem Hraciem, byłym zastępcą Szefa Sztabu Sił Powietrznych RP. Początkowo planowano mniejszą skalę 1:5, ale dostępna przestrzeń pozwala na większą konstrukcję.

– Problemem było znalezienie odpowiedniej osoby, która podjęłaby się zadania. Udało się. Mamy wizję, jak to ma wyglądać. Obok ruszyła budowa kładki nad torami — po jej ukończeniu będzie można oglądać samolot z góry, ze schodów. Sądzimy, że replika przyciągnie ciekawskich i turystów, stanie się atrakcją i rozpoznawalną wizytówką miejscowości. Dzięki temu popularyzujemy historię Jerzego Dąbrowskiego – powiedział Kosmatka.

Zdradził też, że replika zostanie umieszczona na podporach i lekko skręcona na bok, by sprawiać wrażenie lotu. Jej odsłonięcie planowane jest na wrzesień 2025 roku.

Izba Pamięci Dąbrowskiego? Tak!

Kosmatka poinformował również, że aktualny pozostaje pomysł utworzenia izby pamięci Jerzego Dąbrowskiego. Nie wiadomo, czy uda się ją zorganizować w budynku stacji kolejowej w Bełchowie, gdzie w jednym z mieszkań na piętrze urodził się konstruktor. Administratorem obiektu jest PKP, konieczne byłoby podpisanie stosownych umów i ponoszenie kosztów wynajmu. Z drugiej strony, do 2030 roku budynek ma przejść gruntowny remont, co może diametralnie zmienić jego wygląd - obecnie jest w złym stanie technicznym.

Są dwie możliwe lokalizacje

- Jest też inna lokalizacja, której losy są niepewne. Dąbrowski uczył się w tzw. Białej Szkole, budynku obok kościoła w Bełchowie. Gmina planuje jego rozbiórkę, ale mieszkańcy apelują o zachowanie obiektu - jest silnie związany z historią miejscowości i wspomnieniami wielu osób. Jeśli udałoby się go wyremontować, mógłby stać się siedzibą Koła Gospodyń Wiejskich, a w jednym z pomieszczeń znalazłaby się izba pamięci. Byłaby pod stałą opieką pań z koła - powiedział Kosmatka.

Dariusz Kosmatka apeluje za naszym pośrednictwem o wpłaty na rzecz budowy repliki Łosia i jej ustawienia na skwerze w Bełchowie.

Stowarzyszenie Mieszkańców Bełchowa i Okolic ul. 1-go Maja 9, 99-418 Bełchów

Nr konta: 57 9297 0005 0879 4707 20000001 Bank Spółdzielczy w Skierniewicach

Wpłaty z dopiskiem: ŁOŚ