Dzień Dobry tu Łowiczanin.info – pogoda i kalendarium na 5 października

Do końca roku pozostaje jeszcze 87 dni, trwa jesień i taką, typowo jesienną pogodę zapowiadają na dziś, 5 października, meteorolodzy. Dziś 74. urodziny obchodzi m.in. . Adam Ferency, znany polski aktor, a 42 lata temu ogłoszono Lecha Wałęsę laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

Dziś, 5 października, temperatura osiągnie maksymalnie 13 stopni Celsjusza. Przez cały dzień dominować będzie zachmurzenie, jedynie przed południem możemy spodziewać się słonecznej aury sprzyjającej spacerom i aktywności na świeżym powietrzu. Prognozowany wiatr: średni, o prędkości do 25 km/h.

Słońce wzejdzie o godz. 06:45, a zajdzie o godz. 18:12.

5 października – święta:

Światowy Dzień Nauczyciela. Ustanowiony przez UNESCO w 1994 roku, obchodzony w ponad 100 krajach. Ma na celu podkreślenie roli nauczycieli w edukacji i rozwoju społecznym.

Święto Republiki w Portugalii. Upamiętnia obalenie monarchii i proklamację republiki w 1910 roku. Jest dniem wolnym od pracy i obchodzony z paradami oraz uroczystościami.

Święto Konstytucji w Vanuatu. Obchodzone od 1980 roku, kiedy kraj uzyskał niepodległość. Konstytucja gwarantuje prawa obywatelskie i pluralizm polityczny.

Wspomnienie św. Faustyny Kowalskiej. Polska zakonnica, mistyczka i sekretarka Bożego Miłosierdzia. Jej „Dzienniczek” jest podstawą kultu Miłosierdzia Bożego na świecie.

Wydarzenia na świecie

1908 – Aneksja Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry. Wydarzenie to wywołało kryzys dyplomatyczny z Rosją i Serbią, które sprzeciwiały się ekspansji Habsburgów. Aneksja była jednym z czynników prowadzących do wybuchu I wojny światowej.

1962 – Premiera filmu „Dr. No”, pierwszego z serii o Jamesie Bondzie. Film zapoczątkował jedną z najdłuższych i najbardziej dochodowych franczyz w historii kina. Sean Connery wcielił się w agenta 007, co przyniosło mu międzynarodową sławę.

1969 – Miała miejsce premiera serialu „Latający Cyrk Monty Pythona” (ang. Monty Python's Flying Circus) na kanale BBC.

1983 – Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Komitet Noblowski docenił jego pokojową walkę o prawa pracownicze i demokrację w PRL. Wręczenie nagrody nastąpiło 10 grudnia w Oslo, bez obecności laureata.

2000 – Obalenie Slobodana Miloševicia w Serbii. Protesty społeczne po sfałszowanych wyborach doprowadziły do jego ustąpienia. Milošević został później osądzony przez Trybunał w Hadze za zbrodnie wojenne.

2011 – Śmierć Steve’a Jobsa, współzałożyciela Apple. Zmarł na raka trzustki w wieku 56 lat. Jego wizja technologii zrewolucjonizowała komputery, telefony i muzykę.

Wydarzenia w Polsce

1263 – Lokacja Wrocławskiego Nowego Miasta na prawie magdeburskim. Był to ważny krok w rozwoju urbanistycznym średniowiecznego Wrocławia. Prawo magdeburskie zapewniało samorządność i przyciągało kupców.

1356 – Kazimierz Wielki powołał Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego. Instytucja ta rozstrzygała spory w miastach lokowanych na prawie niemieckim. Sąd Sześciu Miast był częścią reformy sądownictwa królewskiego.

1580 – Rozpoczęcie oblężenia Zawołocza przez wojska polskie. Była to część I wojny polsko-rosyjskiej za panowania Stefana Batorego. Oblężenie zakończyło się zdobyciem twierdzy.

1672 – Bitwa pod Krasnobrodem. Starcie wojsk polskich z Tatarami, zakończone zwycięstwem Rzeczypospolitej. Uznawana za ostatnią szarżę husarii w historii.

1831 – Zakończenie powstania listopadowego. Gen. Maciej Rybiński przekroczył granicę pruską z 20 tys. żołnierzy. Symbolicznie zakończyło to walkę o niepodległość w 1831 roku.

1939 – Niemcy rozstrzelali 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.

1939 – Pięć dni po wkroczeniu wojsk niemieckich do Warszawy, wśród gruzów zbombardowanej stolicy Adolf Hitler odebrał defiladę, która odbyła się w Alejach Ujazdowskich.

Znane osoby zmarłe 5 października – Polska:

1984 – Michał Kondracki, kompozytor. Studiował w Paryżu i Nowym Jorku, tworzył muzykę symfoniczną i kameralną. Był także pedagogiem i działaczem kultury.

2014 – Anna Przybylska, aktorka. Zmarła na raka trzustki w wieku 35 lat. Znana z ról w „Złotopolskich” i „Białej sukience”.

Znane osoby zmarłe 5 października – świat:

2011 – Steve Jobs, wizjoner technologii. Jego śmierć wywołała globalne poruszenie. Apple po jego odejściu kontynuowało rozwój i innowacje.

2020 – Kenzo Takada, projektant mody. Założyciel marki Kenzo, znanej z kolorowych wzorów i orientalnych inspiracji. Zmarł w Paryżu na COVID-19.

2022 – Loretta Lynn, piosenkarka country. Ikona amerykańskiej muzyki, znana z utworu „Coal Miner’s Daughter”. Zdobyła wiele nagród Grammy.

Znane osoby urodzone 5 października – Polska:

1789 – Leon Przyłuski, prymas Polski. Był arcybiskupem gnieźnieńskim i zwolennikiem reform kościelnych. Wspierał ruchy narodowe w XIX wieku.

1874 – Alfred Chłapowski, dyplomata. Minister rolnictwa II RP, ambasador w Paryżu. Uczestnik powstania wielkopolskiego.

1878 – Ryszard Ordyński, reżyser. Twórca pierwszej ekranizacji „Pana Tadeusza” z 1928 roku. Pracował w USA, Niemczech i Polsce.

1890 – Orest Dżułyński, pułkownik WP. Działacz sportowy, związany z Polskim Komitetem Olimpijskim. Zginął w Katyniu w 1940 roku.

1902 – Michał Kondracki, kompozytor. Jego utwory były wykonywane w USA i Europie. Zajmował się także edukacją muzyczną.

1951 – W Warszawie urodził się Adam Ferency, aktor, znany z filmów: „Przesłuchanie”, „Matka Królów”, „Pornografia”, „Jasminum”, „1920 Bitwa Warszawska”.

Znane osoby urodzone 5 października – Świat:

1902 – Ray Kroc, twórca sukcesu McDonald’s. Przekształcił lokalną sieć w globalną korporację. Wprowadził system franczyzowy i standaryzację usług.

1958 – Neil deGrasse Tyson, astrofizyk. Dyrektor Hayden Planetarium w Nowym Jorku. Znany z popularyzacji nauki w mediach.

1975 – Kate Winslet, aktorka. Laureatka Oscara za „Lektora”, znana z roli w „Titanicu”. Grała w wielu produkcjach kostiumowych i dramatycznych.

1983 – Jesse Eisenberg, aktor. Zagrał Marka Zuckerberga w „The Social Network”. W 2024 roku nakręcił film w Polsce i ubiegał się o obywatelstwo.

1989 – Daniela Hantuchová, tenisistka. Zdobyła 7 tytułów WTA i była w czołowej dziesiątce rankingu. Reprezentowała Słowację w Pucharze Federacji.