Niedaleko Łowicza. Celtycka moneta, fibule i ślady obu wojen światowych

Ponad 30 osób, w tym członkowie Grupy Poszukiwaczy „Bzura” z Łowicza, wyposażonych w wykrywacze metali, szukało w ziemi pamiątek po II wojnie światowej. Znalezisk związanych z wrześniem 1939 roku było niewiele, ale poszukiwania okazały się niezwykle owocne, z ziemi wydobyto m.in. celtyckie płacidło z IV wieku p.n.e.

[FOTORELACJA]12734[/FOTORELACJA]

Tomasz Fijałkowski z Łowicza, doktorant Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i kierownik badań, wyjaśnił, że celem poszukiwań prowadzonych na wschód od Łowicza było odnalezienie śladów po żołnierzach 37. pułku piechoty z Kutna. Teren, na który uzyskano wszystkie wymagane zgody – właściciela gruntu i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, został wytypowany jako miejsce działań pułku podczas Bitwy nad Bzurą.

Historia 37. pułku piechoty jest przedmiotem badań Tomasza Fijałkowskiego, który planuje poświęcić tej formacji swoją pracę doktorską. Wybór lokalizacji poprzedziły szczegółowe kwerendy archiwalne.

Warto przypomnieć, że 37. pułk piechoty wchodził w skład 26. Dywizji Piechoty. Wraz z łowickim 10. i skierniewickim 18. pułkiem walczył w Bitwie nad Bzurą na odcinku na wschód od Łowicza. W dniach 14–16 września 1939 roku jednostka została niemal całkowicie rozbita i zmuszona do odwrotu przez natarcie piechoty oraz wojsk pancernych, które Niemcy wyprowadzili zza Bzury w kierunku Gągolina Południowego. Ocalali żołnierze w kolejnych dniach dostali się do niewoli lub w niewielkiej liczbie przebili się przez Puszczę Kampinoską do Warszawy.

W poszukiwaniach wzięły udział grupy eksploracyjne z Sochaczewa, Żyrardowa i Cekowa, a także Grupa Poszukiwaczy „Bzura”. Jej członek, Ryszard Maleszewski, odpowiadał za zabezpieczenie logistyczne przedsięwzięcia.

Jak podkreśla Tomasz Fijałkowski, w terenie objętym badaniami znaleziono niewiele pamiątek z września 1939 roku, zaledwie jeden guzik z polskiego munduru, elementy amunicji (pociski i łuski) oraz klamrę z niemieckiego pasa wojskowego.

Miejsce kryło jednak ogromną niespodziankę. W trakcie dwudniowych prac odkryto celtycką monetę, tzw. „celtyckie płacidło”, igłę od rzymskiej fibuli oraz liczne przedmioty związane z niemiecką artylerią z okresu I wojny światowej: kule szrapnelowe, fragmenty łopat wojskowych oraz pojemniki na pociski do haubic kalibru 100 mm. - Niestety, cynkowe pojemniki nie zachowały się w całości, ale na jednym z nich, ku naszemu zaskoczeniu, przetrwała kartka z pełnym opisem zawartości. To ewenement, że dokument w ogóle przetrwał w ziemi przez tyle lat - podkreśla Fijałkowski.

Celtyckie płacidło znalezione niedaleko Łowicza.

Badania nad Bzurą to kolejne przedsięwzięcie grupy. W 2024 roku jej członkowie prowadzili poszukiwania w rejonie miejscowości Sobota, gdzie odkryto liczne artefakty z różnych epok – od okresu brązu i czasów starożytnego Rzymu (m.in. fibule, monety, krzesiwo), po przedmioty z czasów potopu szwedzkiego, powstania styczniowego i kampanii wrześniowej 1939 roku.

Grupa „Bzura” od lat uczestniczy w badaniach historycznych na terenie całej Polski, przyczyniając się do popularyzacji historii regionu i ochrony dziedzictwa narodowego. Obecnie skupia około 40 osób z Łowicza i okolic.

Wszystkie znaleziska, zarówno z obecnych, jak i wcześniejszych badań, trafią do Muzeum Regionalnego w Łowiczu.